De creatieve missie van de fotograaf.

Thom Hoffman_Dutch Actor

Onlangs kreeg ik van BNN/VARA het verzoek voor het gebruik van portret fotografie die ik maakte in 1989 van Paul Witteman voor een aanstaande jubileum documentaire over de bekende VARA journalist en televisie presentator.

Bij het struinen door het archief kwam ik mijn andere portretten tegen en hield ze weer eens tegen het licht en deel graag een kleine selectie hier.

Wim Kok met roos Willem “Wim” Kok was een Nederlandse politicus en vakbondsleider die van 22 augustus 1994 tot 22 juli 2002 premier van Nederland was. Hij was lid van de PvdA. Foto Cover HP/de Tijd

Wim Kok met roos Nederlandse politicus en premier PvdA
Wim Kok
Ad Visser (Amsterdam, 28 april 1947) is een Nederlands presentator, artiest, auteur, singer-songwriter en kunstenaar
Ad Visser (Amsterdam, 28 april 1947) is een Nederlands presentator, artiest, auteur, singer-songwriter en kunstenaar
Paul van Vliet cabaretier en zanger in het Panorama van Mesdag in Den Haag
Paul van Vliet cabaretier en zanger in het Panorama van Mesdag in Den Haag
Tom Egbers (Almelo, 18 oktober 1957) is een Nederlands journalist, presentator en schrijver
Tom Egbers (Almelo, 18 oktober 1957) is een Nederlands journalist, presentator en schrijver
Willem van Hanegem_Dutch soccer player
Willem van Hanegem is een Nederlandse oud-voetballer van Feijenoord-Rotterdam

Voor de Haagse Post was ik gevraagd om Willem van Hanegem te fotograferen. Hij was toentertijd assistent trainer bij F.C.Utrecht.

Op een voetbalveld een foto maken was natuurlijk de meest voor de hand liggende optie, maar ik koos voor een opstelling in de kleedkamer en met apart licht maakte we deze “beetje andere” foto. Let op het detail van zijn voetbalschoenen met kluiten modder en gras.

Jan des Bouvrie een Nederlandse architect, interieur- en productontwerper, hier in zijn Porsche en  Porsche design  fauteuil
Jan des Bouvrie een Nederlandse architect, interieur- en productontwerper, hier in zijn Porsche en Porsche design fauteuil. Foto voor Carros magazine.
Judit Polgár is a Hungarian chess  grandmaster.
Judit Polgár is een Hongaarse schaakgrootmeester, algemeen beschouwd als de sterkste vrouwelijke schaker aller tijden. In 1991 behaalde Polgár de titel van Grootmeester . Hier gefotografeerd op de leeftijd van 15 jaar. Foto voor HP/de Tijd magazine.
The “Jumpwoman” De atleet weet ik niet meer, maar ze was een Nederlands kampioen. Foto gemaakt voor Haagse Post magazine op het strand van Zandvoort op dia  

De enkel van Marco van Basten

Dit jaar is het 34 jaar gelden dat het Nederlands Elftal op 25 Juni ’88 het Europees kampioenschap won.
Marco van Basten in 1988, vlak na het winnende Europese Kampioenschap in de Belgische kliniek van dr. Martens.

Ongemakkelijke opdracht voor Panorama met keeper Hans van Breukelen die op bezoek ging met ons bij Marco in het ziekenhuis.
Marco wilde natuurlijk niet met enkel op de foto.
Maar goed, ik was ook niet voor niets meegekomen.


Zoals mijn leermeester al snel duidelijk maakte aan mij.
“Gelul heb ik niks aan, je komt altijd terug met de winnende kiek.”

Achteraf had ik Dr. Mertens in een witte jas op de achtergrond moeten laten poseren, maar ik was al blij dat Marco toch meewerkte en ontzettend aardig was onder de omstandigheden. Top sporters zijn vaak het beste om te fotograferen.

Marcel "Marco" van Basten is een Nederlandse voetbalmanager en gepensioneerde professionele speler, die als spits speelde voor Ajax en AC Milan, evenals voor het Nederlands Elftal.
Foto gemaakt in 1988 vlak na het winnende Europese Kampioenschap Nederlands Elftal in de Belgische kliniek van dr. Martens. Marcel “Marco” van Basten is een Nederlandse voetbalmanager en gepensioneerde professionele speler, die als spits speelde voor Ajax en AC Milan, evenals voor het Nederlands Elftal. Van Basten moest vroegtijdig afscheid van het profvoetbal wegens een ernstige enkelblessure.
Hans Dulfer Sax player
Hans Dulfer is een Nederlandse jazzmuzikant die tenorsaxofoon speelt. Fotosessie voor Rails en de CD Cover Big Boy
Big Boy Hans Dulfer CD cover
Theo is dood_Theo van Gogh
Theo van Gogh was een Nederlandse regisseur en film- en televisieproducent, acteur en auteur. Vermoord op 2-11-2004. Ik fotografeerde hem ooit voor de omslag van een boek met enorme bustehouder, naar zijn eigen idee. RIP
Movie Director Theo van Gogh_Klinkhamerphoto
Theo van Gogh met ruime dames bustehouder op het hoofd. Idee kwam van Theo en was voor op de cover van zijn boek.
Film director Paul Verhoeven “Flesh & Blood”.

Fotografie heeft die enorme kracht van een spiegel uit het verleden.

Wat op het moment van vastleggen niet meer is dan een ”moment” voor publiciteit in de krant van morgen blijkt 30 jaar later een historische foto geworden waarbij je kijkt naar vervlogen herinneringen, mooie of juist verschrikkelijk herinneringen.

pim fortuyn_dutch politician_klinkhamer photo
Portret van Pim Fortuyn voor HP/de Tijd, Opdracht van de redactie was een poging om hem neer te zetten als een zelfingenomen narcist. We hebben er toen juist een kunst foto van gemaakt, en kunst is vaak zelfzuchtig. Deze versie met gesloten ogen heb ik nooit eerder gepubliceerd maar heeft juist nu aan kracht gewonnen door de brute moord. Rest in peace prins Pim!
Peter Klashorst_'90
Artist Peter Klashorst, Dutch painter, sculptor, sex tourist and photographer. 
Sylvia Millecam_Dutch actress and comedian
Sylvia Millecam_Dutch actress and comedian (RIP)
Jeroen Brouwers was een Nederlandse schrijver.
Schrijver, polemist en essayist Jeroen Brouwers gefotografeerd bij zijn schuur in Exel-Gelderland rond 1993. Overleden op 11 Mei 2022. Toen koos ik bewust voor die locatie geïnspireerd door de eenzame uitstraling en zijn sombere leefstijl verscholen in de bossen tussen de weilanden

Portret en studio workshops voor Fotografen met Michael Klinkhamer.

Harry Kurt Victor Mulisch was een Nederlandse schrijver. Hij schreef meer dan 80 romans, toneelstukken, essays, gedichten en filosofische reflecties.
Harry Mulisch was een Nederlandse schrijver. Hij schreef meer dan 80 romans, toneelstukken, essays, gedichten en filosofische reflecties. Voor Esquire maakte ik dit dubbel portret met een jeugd foto op de achtergrond. En nee, er bestond toen nog geen Photoshop. Een grote poster gebruikt op de achtergrond. Dit is een afbeelding van de volledige 6×7 dia. (Mamiya RZ Camera)

Voor geïnteresseerde fotografen bied ik ook digitale of analoog/film workshops in portretfotografie aan. Deze speciale studio en locatie fotografie portret workshops worden vanuit de studio in Amsterdam en Groningen gegeven. Voor contact en informatie over plaats, tijd en kosten.

Dick Bruna-Nijntje_Dutch author, artist, illustrator and graphic designer
Dick Bruna-Nijntje_Dutch author, artist, illustrator and graphic designer of NIJNTJE
Wim Ibo_was een Nederlands cabaretier, schrijver, producent, maar bovenal cabarethistoricus.
Wim Ibo_was een Nederlands cabaretier, schrijver, producent, maar bovenal cabarethistoricus. Bij toeval ging een flitser niet af bij de foto sessie. Deze foto was niet geschikt voor het Vara TV tijdschrift maar wel bijzonder zo in tegenlicht zwart wit.
Lex Goudsmit_Acteur_Tevye in Fiddler on the Roof
Lex Goudsmit werd in 1966 beroemd door het spelen van Tevye in Fiddler on the Roof, welke rol hij zo’n 1100 keer vertolkte in Nederland en in Londen.
Henk Hofland_Dutch journalist, commentator, essayist and columnist
Henk Hofland_Dutch journalist, commentator, essayist, and columnist.
Marco Bakker_Opera zanger en zijn Austin Healey
Marco Bakker, is een Nederlands operazanger en radiopresentator, hier met zijn Austin Healey.
Jan Akkerman met Ford Shelby Mustang
Jan Akkerman is een Nederlandse gitarist. Internationaal commercieel succes vond hij voor het eerst met de band Focus, die hij samen met Thijs van Leer oprichtte. Nadat hij Focus had verlaten, ging hij verder als solomuzikant . Hier gefotografeerd voor Carros magazine langs de Volendammer dijk in een Ford Shelby Mustang.

Glossy fotografie portret series voor de Nederlandse Esquire magazine.

In feite een alternatieve mode reportage met journalisten, Was toen iets nieuws. Titel ” Potloodventers”. Geheel volgens Esquire mochten de journalisten een regenjas uitzoeken voor de foto. Henk Hofland koos deze jas van €500 en weigerde die na de foto sessie terug te geven. Tja, hoort wat voort wat was zijn motto blijkbaar. Mooi wel eigenlijk. Rest in Peace.

Vrijwel iedere fotograaf is voortdurend op zoek naar een bepalende kenmerkende stijl om die eigen te maken en de mensen en het leven vast te leggen.

Als jonge portret fotograaf met veel ambitie en een enorme drang naar perfectie vond ik mijn manier van fotograferen door veel zelf te studeren en te kijken naar het werk van de grote fotografen voor mij.

Daarvoor bezocht ik toen bijvoorbeeld regelmatig de Canon photo gallery in Amsterdam eind jaren’70 die een prachtige fotografie boeken in de collectie had, bezocht exposities en keek naar de films van Federico Fellini. Maar ook naar de TV serie Miami Vice en de brutale manier van licht gebruik met uitgelichte shots en bijzondere locaties.

Hieronder een aantal kleur opnamen van o.a. de zanger Jacques Herb (Manuela hit liedje) Jules Deelder ”de Nacht burgemeester”. Liesbeth den Uyl, een Nederlandse activiste, publiciste en politica van de PvdA en vrouw van Joop den Uyl. Marco van Basten een van de beste Nederlandse voetballers, gefotografeerd vlak na het EK van ’88 foto in de kliniek na zijn zware enkel blessure operatie. Sylvia Millecam een toen bekende actrice en  comédienne. Fong Leng een van de bekendste top mode ontwerpers van de jaren ’60 in haar appartement loft in aanbouw.

Martin Ros_Nederlands uitgever, redacteur, boekenrecensent
Martin Ros was een Nederlands uitgever, redacteur, boekenrecensent, radiopresentator, schrijver en dol op zwarte sexy vrouwen.

Daarbij verzamelde ik ook mooie tijdschriften zoals ‘ZOOM’ en ‘Linea Italia’ en natuurlijk Andy Warhol’s magazine ‘Interview‘ en sprokkelde zo een referentie visuele bibliotheek bij elkaar.

Jules Deelder_dutch poet_klinkhamerphoto
Jules Deelder dichter en cool jazz aficionado ”De nachtburgemeester” Rotterdam CS om 01.50am

Met name de foto boeken van Irving Penn, Richard Avadon, Helmut Newton en later Herb Ritts. en zeker fotograaf Annie Leibovitz en David Bailey waren mijn fotografie helden.

John Iriving_American novelist
John Irving_American novelist (The world according to Garp)

Om aan de bak te komen als vaste fotograaf voor de opkomende ‘glossy’ tijdschriften besloot ik te investeren in de technische uitwerking, compositie, gebruik van licht, achtergrond en het zoeken en het creëren een WOW effect!

Glossy portret fotografie met een internationaal allure

Toentertijd kwam ik nog veel over de vloer bij al gevestigde pers fotografen en die werkte dan super snel. Snel was goed, zo snel mogelijk een 50 gulden kiek maken en dan door naar de volgende opdracht. Om zelf een positie te krijgen in de tijdschriften wereld als fotograaf moest ik dus proberen ander en beter werk leveren voor in die tijd.

Money for nothing

Zelf werkte ik toen bij een bekende reclame foto studio waar we het fotograferen juist zo rustig en precies mogelijk deden, daar werd per dag 2000 gulden omgezet. Kortom ik begreep snel dat ik daar ergens tussenin moest gaan zitten met mijn studio technische ervaring en ambities.

Redactionele fotografie maken voor top tijdschriften op een manier zoals mijn beroemde en al gevestigde concurrenten nog niet werkte en daarmee een eigen positie realiseren bij de redacties en art directors van die tijd.

Eigenlijk gebeurde dit proces heel natuurlijk en geleidelijk en ik dacht er niet zo zakelijk over na, maar voelde wel aan dat ik dan een ander en beter, bijzonder beeld wilde maken. Daarbij waren de ”glossy” tijdschriften enorm in opkomst in Nederland, mooier papier, top grafische vormgevers die bladen gingen maken, en daar hoorde een frisse en meer conceptuele Amerikaanse stijl van fotografie bij.

Mijn foto van Leo Beenhakker was de eerste cover foto ooit voor de Nederlandse Esquire editie. Het tijdschrift werd in 1990 opgericht als Nederlandse editie van het gelijknamige Amerikaanse maandblad. Op 1 November 2021 heeft de uitgever Hearst de stekker uit het blad getrokken. De tijden in bladenland zijn veranderd en voorbij. Gelukkig hebben we de foto’s nog…….

Leo Beenhakker_dutch soccer coach_klinkhamerphoto
Don Leo Beenhakker_Trainer van o.a. Ajax, Real Madrid en het Nederlands elftal
Esquire_Don Leo Beenhakker_Michael Klinkhamer Photo_lr

Cover foto van Leo Beenhakker, toen de trainer van Ajax. Gepubliceerd op de cover van eerste editie van de Nederlandse editie van Esquire magazine 1 November 1990.

Op een instinctieve en door creativiteit gedreven manier ging, en ga ik nog altijd aan de slag. Wel realiseerde mij toen al snel na een paar opdrachten dat het maken van vooral portretten van bekende mensen, politici, schrijvers, sportmensen, en later ook zakenmensen een combinatie is van een visie hebben en vooraf al een idee proberen te vormen en hoe je het beeld wil gaan maken.

Met een fotostudio op locatie fotograferen met de Hasselblad.

Op locatie of in de studio de persoon of situatie eerst aftasten of dat plannetje ook mogelijk is en snel beslissen hoe je het wilt aanpakken. Daarbij komt dan ook het werken met toen best veel apparatuur zoals flitsers met soft boxen en studio technieken kijken. Veel gesleep met koffers en tassen in een auto vol spullen. De dag prijzen waren gelukkig in die tijd erg goed en kon je daarvoor ook een assistent inhuren en investeren.

Kortom niet alleen een camera en en rolletje film. Als snel stapte ik over van mijn Nikon naar een heuse Hasselblad systeem camera waardoor de beeldkwaliteit ook veel beter werd en art directors overtuigd waren om mij in te zetten voor cover verhalen of de foto als een grote twee pagina af te drukken.

Hieronder een aantal foto’s van o.a. Ronald Florijn en Nico Rienks, Wielrenster Leontien van Moorsel, Voetbal legende Willem van Hanegem, acteur Thom Hoffman, Auto coureur Jacky Ickx, Regisseur Paul Verhoeven, Fotograaf June Newton, a.k.a. Alice Springs, Schrijver en schilder Jan Cremer, Fotograaf en kunstenaar Peter Beard.

  • Thom-Hoffman-dutch-actor_klinkhamerphoto
  • June Newton-photographer
  • Jan-Cremer-kunstenaar.
  • Peter-Beard

In dit artikel publiceer ik een aantal archief foto’s die ik maakte met een oude maar goede Hasselblad 501CM camera set. Met een Zeiss Planar 80mm f/2.8 C lens. Ook 30 jaar later is de beeldkwaliteit van die films, vooral dia’s gescand op een simpele Canon flatbed scanner nog echt zichtbaar van top klasse. Geoptimaliseerd met Lightroom.app anno 2021 en sommige foto’s digitaal omgezet naar zwart wit versies.

Voor meer werk gemaakt met de Hasselblad in Australië

Paco Peña_Spanish flamenco composer and guitarist. Picture for the dutch railways inflight magazine RAILS

Uiteindelijk is de manier van fotograferen voor het onderwerp, of de persoon in kwestie ook een investering in tijd. Merkwaardig genoeg werkt eigenlijk altijd iedereen enthousiast mee. Het is daarbij belangrijk dat je helder aangeeft wat je wilt gaan doen en dan zien mensen in dat je echt heel serieus bent en er voor gaat.

Vaak doe ik het opbouwen en instellen voorwerk 30 minuten vooraf en sta je klaar als de VIP voor de lens verschijnt.

Wat mij nu vooral opvalt aan dat oudere werk zijn de strakke composities en riant gebruik van studio licht. De foto van Dennis Bergkamp bijvoorbeeld toen een top talent nog bij Ajax is geïnspireerd op het werk en de lichtvoering van fotograaf Philippe Halsman .

Dennis Bergkamp-Dutch soccer player
Dennis Bergkamp-Dutch soccer player for Esquire magazine.

Soms dacht ik aan foto’s die ik ooit ergens had gezien en paste dan deze inspiratie bewust of onbewust toe bij een opdracht bijvoorbeeld met de olympische spelen deelnemers roeien, Ronald Florijn en Nico Rienks. Two Dutch Olympic rowing champignons 1988. Geïnspireerd op Leni Riefenstahl Olympia.

Ronald Florijn en Nico Rienks_Dutch Olympic rowing champignons 1988
Ronald Florijn en Nico Rienks. Two Dutch Olympic rowing champignons 1988

Fotograferen van mensen is samenwerken en wederzijds vertrouwen

Het fotografie vak blijft fascinerend. Bij de meeste portret sessies ga je er wel misschien met een basis plan heen, of komen mensen naar de studio, maar het blijft vrijwel altijd afhankelijk van een totale samenwerking en het samen komen van inspiratie, planning, vertrouwen, energie en wat geluk.

Dat maakt het fotovak juist zo bijzonder en verslavend. Voor meer informatie over de foto’s hier gepubliceerd of nieuwe opdrachten neem gerust contact op met mij.